Bestuursvoorzitter Nardo van der Meer van het Catharina Ziekenhuis toont vergezicht
Hoe blijft deze regio in de toekomst verzekerd van optimale en betaalbare medische zorg? Bestuursvoorzitter Nardo van der Meer van het Catharina Ziekenhuis gunt ons een blik in zijn glazen bol. De tussenstand klinkt zorgelijk: te weinig handen aan het bed, te veel patiënten, hoge kosten en substantiële CO2-uitstoot. 4-0 achter, tikken we dat nog weg? „Zeker. Want de oplossingen zijn er. Ze liggen bij ons en bij de samenleving.”
Tekst: Ronald Frencken | Foto’s: Wouter van Assendelft
Nardo gaat het liefst zelf hoogstpersoonlijk aan de slag, zo lijkt het. Mouwen omhoog, de klei in. Maar hij weet: zo werkt het niet. De toekomst van de medische zorg ligt bij de ziekenhuizen, maar óók daarbuiten. Allerlei ontwikkelingen beïnvloeden elkaar: voortschrijdende technologie, aandacht voor welzijn, leefstijl, vergrijzing, migratie, op de patiënt aangepaste zorg, de duurzaamheidsopgave en meer van dat.
Daarop anticiperen vergt geduld en samenwerking. Met Nardo kijken we naar de ontwikkelingen, de uitdagingen en de oplossingen. Doel: het behouden van efficiënte, toegankelijke en betaalbare medische zorg voor iedereen die dat nodig heeft.
Vergrijzing tot 2041
„In deze groeiende regio met één miljoen inwoners staan we voor een stevige opgave”, trapt hij af. „Om op voorsprong te blijven, trekt de overheid de beurs voor extra woningen, betere wegen en onderwijs. Fijn, maar ook hard nodig om straks te voorzien in tienduizenden extra arbeidsplaatsen, veelal te vervullen door expats die hiervoor met hun gezin in de regio neerstrijken en soms, want zo gaat dat, medische zorg nodig hebben. Daarnaast drukt de vergrijzing enorm op de zorgkosten. Die piekt pas in 2041.”
25 miljard
Stijgende medische kosten zijn een voortdurende bron van aandacht voor de bestuursvoorzitter – trouwens voor elke ziekenhuisbaas die het huishoudboekje moet goedkeuren. “Van de honderd miljard die in Nederland jaarlijks naar de zorg gaat, is 25 miljard voor de ziekenhuizen. Dat is veel geld. Wij Nederlanders vinden ziekenhuiszorg belangrijk, maar wij hebben óók afgesproken dat er niet meer geld naartoe mag. Dus moeten wij ons budget steeds intelligenter besteden. Echter, een deel van onze samenleving ziet medische zorg steeds meer als een bolpuntcom-product: nu vragen, morgen leveren. Van dat idee moeten we echt af, willen we de medische zorg betaalbaar en beschikbaar houden.”
Wij Nederlanders vinden ziekenhuiszorg belangrijk, maar wij hebben óók afgesproken dat er niet meer geld naartoe mag
Wait-and-see
Dat weten ook de specialisten, die met steeds passendere behandelmethoden komen. „Wij doen nu aan wait-and-see; beleid dat voortkomt uit voortschrijdend inzicht. Ik geef enkele voorbeelden. Voorheen betekenden knieklachten al snel een knieoperatie. Maar inmiddels weten we dat ze vaak verdwijnen door gecontroleerd afwachten. Ander voorbeeld: kankerbehandeling, een van onze specialisaties. Wij weten nu dat agressieve chemotherapie of bestralen niet altijd nodig is, omdat deze de overlevingskans niet verder verbeteren. Dit soort medische inzichten helpt het dichtslibben van de medische zorg voorkomen.”
Digitalisering
De medische wereld richt de toekomstpijlen op technologische ontwikkelingen. Digitalisering is het toverwoord. „Thuismonitoring, een vorm van digitalisering, is voor veel patiënten al dagelijkse praktijk. Zij staan via een app in verbinding met het zieken- huis en monitoren zelf hun herstel. Het is al mogelijk bij tal van zorgpaden, van influenza tot kanker en van orthopedie tot zwangerschapsdiabetes, en nieuwe zorgpaden volgen”, belooft Nardo. Thuis- monitoring bespaart iedereen tijd en geld, en krijgt inmiddels veel aandacht binnen de Santeon-koepel, waarbinnen zeven topklinische ziekenhuizen, waar- onder het Catharina Ziekenhuis, samen werken aan betere zorg. Hun succes steekt ook andere zieken- huizen in hun regio aan, die er ook aan willen.
Plakkers op het lichaam
Innovatie is wezenlijk om de weg naar de zorgtoekomst te plaveien. Dat geldt ook voor het Catharina Ziekenhuis. „Wij hadden de gewoonte om meerdere keren per dag bij patiënten bloeddruk, hartslag en temperatuur te meten, en de resultaten in het dossier te typen. Voor dat tijdrovende handwerk is nu een alternatief: plakkers op het lichaam die dit automatiseren. Op sommige verpleegafdelingen vind je ook kunstmatige intelligentie, AI, waarbij de computer de registratielast van verpleegkundigen verlicht. Het is nu nog een test, maar dergelijke ontwikkelingen dragen eraan bij dat verpleegkundigen veel meer kunnen focussen op het verpleegwerk. Digitalisering speelt sowieso een steeds belangrijkere rol binnen al onze medische zorggebieden, waar het de specialist enorm ondersteunt.”
De zorglast verdelen
De medische zorg van de toekomst draait vooral om samenwerking. „Het is een belangrijke sleutel naar kwaliteit en toegankelijkheid”, zegt de bestuursvoorzitter. „Je ziet dat zorginstanties elkaar steeds beter weten te vinden. Samen met de spoedposten, huisartsen, apothekers en de geestelijke gezondheidszorg gaan wij op termijn spoedpleinen opzetten, waar patiënten straks direct naar de goede zorgverlener gaan, zonder tussenstops. Dit zal veel tijdwinst opleveren.”
Wegwerpartikelen
De samenleving zit midden in een enorme verduurzamingsslag. Hierbij blijven de ziekenhuizen niet achter. Ze bouwen energie-efficiënt, zetten groene technologie in zoals ledverlichting en zonne-energie, werken aan bewustwording en gebruiken duurzame materialen. „Hier liggen enorme kansen”, zegt de ziekenhuisbaas. „Denk bijvoorbeeld aan de grote hoeveelheden milieu-schadende wegwerpartikelen die wij nu nog gebruiken. Dat moet anders.”
Net als veel andere ziekenhuizen grossiert ook het Catharina Ziekenhuis in afvalstoffen die in het oppervlaktewater terechtkomen. „Wij zouden wat blij zijn met een eigen waterzuiveringsinstallatie”, schetst Nardo een toekomstdroom. „Daarmee zouden wij echt enorme milieustappen zetten.” Actief werken aan het eetpatroon van medewerkers en patiënten is ook zo’n verduurzamingsstap. „Met ons eetprogramma Samen Beter Eten wijzen wij hen op de gezonde en duurzame keuze. Gelukkig kiezen zij steeds vaker voor een CO2-vriendelijke vleesvervanger, een sojaburger bijvoorbeeld. Haast net zo lekker”, tipt hij. Je zou er zin in krijgen.
Beveiligers
In de ziekenhuizen geven de medewerkers gezicht aan de dagelijkse zorg. Zonder dit ‘kapitaal’ zouden de ziekenhuizen niet kunnen bestaan. Hoe houd je medewerkers enthousiast, zeker in tijden van personeelskrapte? „Wij besteden veel aandacht aan persoonlijk welzijn”, zegt Nardo. „Dan denk ik niet alleen aan artsen en verpleegkundigen, maar aan alle medewerkers. Dus bijvoorbeeld ook de beveiligers, ict’ers, receptionisten en schoonmakers. Zij hebben beroepen met een eigen emotioneel en fysiek gewicht, die een aanslag kunnen zijn op het welzijn. Wij zijn gelukkig steeds beter in staat om rekening te houden met hun wensen. Daarbij sluit Thuismonitoring, waarbij patiënten via een app thuis hun herstel monitoren, goed aan. Dit zal de werkdruk verder verlichten.”
‘Ja, tenzij-regio’
De balans opmakend is Nardo optimistisch. Moeten wij er rekening mee houden dat de medische zorg gaat veranderen? Jazeker. Is dat zorgelijk? Nee. „Onze zorgprofessionals zullen er alles aan doen om de beste zorg te blijven leveren. Wij wonen in een regio die de toekomst niet wil missen, een echte ‘ ja, tenzij-regio’. Je merkt het aan de inwoners en bijvoorbeeld ook aan al die prachtige
startups. Deze regio gaat uit van mogelijkheden, en begrijpt dat daarvoor inspanning nodig is. In dat begrip ligt onze toekomst.”
