Lex van Wel: van Glenn Miller naar Discophonic
In een achtertuin trad hij op met pop- en jazzdiva Shirley Bassey. Tegenwoordig vermaakt hij een groter publiek op festivals en in zalen als 013 Tilburg en Poppodium Effenaar in Eindhoven. Jazztrombonist, arrangeur en dirigent Lex van Wel (59) uit Eindhoven doet dat samen met zijn dertig-koppig Discophonic Orchestra. Het orkest speelt discomuziek uit de jaren zeventig. Van Wel werd in zijn jeugd verliefd op disco, jazz, big bands én op Annemarie.
Tekst: Frank Vonken | Foto’s: Loeve/Discophonic Orchestra
Van Wels passie voor muziek lijkt geen grenzen te kennen. Hij geeft twee dagen in de week les aan de Rock Academie in Tilburg, de rest van de tijd is hij bezig met zijn Discophonic Orchestra. Hij bouwde het orkest geleidelijk op. De doorbraak vond plaats in 2014.„Ze vroegen me in Duitsland”, zegt Van Wel. „Schloss Basthorst. Ze wilden daar een Night of the Proms organiseren. Oké, maar dan wordt het disco, zei ik. Prima. We begonnen met een publiek van 1.300 mensen, het jaar daarna was het opgelopen tot 4.000. Weer een jaar later, liep de hele vallei uit. Je gaat nadenken. Je bent 37 jaar bezig met muziek, en zo’n orkest bleek heel erg bij mij te passen.”
Zijn liefde voor big bands begon met de muziek van Glenn Miller. „Ik heb zelfs gewerkt in een Glenn Miller-orkest”, aldus Van Wel, die jazz studeerde in Hilversum. „Dat was een soort franchise. Zoals je een McDonalds-licentie aanschaft, kun je een Europese Glenn Miller-licentie ophalen. De echte Glenn Miller en zijn orkestleden speelden acht keer per dag in het Pennsylvania Hotel in New York. Dat hotel bestaat niet meer, maar het was het grootste ter wereld. Of ik dat begrijp, acht keer per dag? Jazeker. Het is een combinatie van talent, hard werken en passie. En die mensen moesten natuurlijk hun brood verdienen.”
Als je met Van Wel praat over orkesten, komt Eindhovens bekendste dirigent en componist Harry van Hoof (1943-2024) vanzelf ter sprake. „Ik heb veel gewerkt voor Van Hoof Produkties”, zegt Van Wel. „Harry was een op en top muzikant, een liefhebber. Als we speelden, stond hij altijd vol bewondering achter de pianist. Harrie speelde ook piano. Wanneer er een commercieel muziekspektakel werd georganiseerd, dirigeerde Harry. Grand Gala du Disque, het Songfestival? Harry stond op de bok. Maar ook in commerciële muziek zit een kunstvorm. Daarin moet je je niet vergissen. James Last had een groot publiek. Hij was een erg goede arrangeur, en hij beschikte over een toporkest. Maar hij werd tegelijkertijd verguisd, omdat-ie het zocht in de commerciële hoek. Max Greger, van hetzelfde laken een pak. Ik voel me verwant aan hen. En zeker aan Harry van Hoof. Ik denk dat hij het maximale uit zijn carrière heeft gehaald.”
Discophonic, zoals Van Wel zijn kindje ook wel noemt, bestaat uit vier vocalisten, drie backing vocals, zes blazers, tien strijkers en een vijfkoppige ritmesectie. Er doet regelmatig een gastzanger(es) mee. Een paar namen: Edsilia Rombley, Shirma Rouse en Waylon. „De vocalisten zijn ons uithangbord”, zegt Van Wel. „Zij moeten het publiek meevoeren. Maar we zijn net zo gelukkig met alle anderen. Zoals met onze vier geluidsmensen. Idem dito wat betreft de mensen van de grime, de kleding, de merchandise en de catering. Tom Spaan van Martin Garrix zorgt voor het licht, en onze Frank Winkelman is de vroegere geluidsman van de Earring. Mooi toch?”
Alles bij elkaar werken 45 mensen aan de productie. Van Wel is er zowat dag en nacht mee bezig. „Er komt veel op me af”, zegt hij. „Optredens regelen, arrangementen maken, het contact met de medewerkers onderhouden, repeteren, noem maar op. En dan heb ik het niet eens over de logistieke volksverhuizing. Het is een peperdure productie. Zo moeten alle medewerkers betaald worden. Professioneel muzikant is zowat het slechtst betaalde hbo-baantje dat er is. Bij ons zit op elke plek een topmuzikant. Dergelijke vakmensen verdienen het om een goed salaris te krijgen, vind ik. De toegangskaartjes zijn wat duurder dan die voor een disco-avond met Hugo en Piet. Maar je krijgt er ook wel wat voor terug.”
Een avond Discophonic Orchestra duurt in de regel van acht uur ‘s avonds tot een uur of één in de nacht. Het orkest speelt twee sets van een uur. Het publiek kan op een discovloer dansen onder leiding van een dj. „Ik zou graag fulltime bezig zijn met Discophonic”, aldus Van Wel. „Maar de kosten verhinderen dat nog. Ik ben blij dat we tot nu toe quitte spelen. Ik heb mijn baan aan de Rock Academie nodig. Dat is ook heel leuk om te doen, hoor. Samen met collega-saxofonist Alexander Beets leer ik studenten in Tilburg hoe de hazen lopen in de muziekwereld.”
Bij ons zit op elke plek een topmuzikant. Dergelijke vakmensen verdienen het om een goed salaris te krijgen, vind ik
Hij werkte samen met discogrootheden als Tavares en The Tramps. En dus met Dame Shirley Bassey. „Dat was in de tuin van ondernemer Eric Albada Jelgersma (1939-2018, red)”, zegt Van Wel. „Barbara Streisand wilde niet, nou, dan maar Bassey. Prachtig toch? Een eye-opener voor mij. Ik speelde destijds in de Midland Big Band. Een dag voor het optreden komt Bassey aan met haar gevolg. Eigen drummer, pianist én dirigent. We nemen de muziek door en ze zet vervolgens een fan-tas-tische show neer. Zó professioneel. Het feestje kostte wel een half miljoen gulden, geloof ik.”
Het orkest geeft gemiddeld slechts één show in de maand. „Als ik meer shows zou doen, stond mijn huis onder water. Dat risico neem ik niet. Je wilt wel vaker optreden, maar je moet jezelf weleens intomen. Weet je wat een muzikant doet met een miljoen uit de staatsloterij? Net zo lang spelen tot het geld op is.” Maar er komt wellicht verandering in het aantal maandelijkse optredens. Van Wel werkt sinds kort samen met evenementenbureau Trib Events. „We delen het risico”, zegt de orkestleider. „En ze weten daar precies wat ze doen. Er gaat bij hun één keer een mailing uit, en twee maanden later zijn er 1.700 kaartjes in het concertgebouw De Vereeniging verkocht. En in Nijmegen kennen ze ons niet eens. Dat soort zaken krijg ik in mijn eentje niet voor elkaar.”
Hele families naar ons komen luisteren en kijken. Opa, oma, ma, pa en kids
Het arrangeren van discoliedjes blijkt een hels karwei te zijn. „Neem Night Fever van de Beegees”, verduidelijkt Van Wel. „Dat is met een groot orkest opgenomen. Zo ging het met alle discomuziek. Er bestonden geen partituren voor deze muziek. Om de liedjes met Discophonic te kunnen spelen, moest je alles op noten zetten. Ik heb de muziek voor elk instrument uitgeschreven. Daar gaat nogal wat tijd in zitten, kan ik je vertellen. En je wilt natuurlijk de essentie van een liedje vatten. Waarin zit ‘m nou net dat, dat jou raakt? A Brand New Day uit 1988 door Diana Ross. Ik werd vrolijk van dat nummer. Maar waardoor, vroeg ik me af. Ik ben op zoek gegaan. Het bleek een steeldrum te zijn. Dat Caribische geluid maakte het liedje. Je dient eerst een liedje te begrijpen, voor je ermee aan de slag kunt. Wanneer je het niet snapt, gaat het ook niks worden. Zo’n liedje blijft niet overeind als je het verkeerd aanpakt. Blijkbaar zijn we er goed in want onze optredens staan als een huis. En je kunt ze gerust heel succesvol noemen.”
,,We laten marktonderzoek doen. Het valt op, dat er hele families naar ons komen luisteren en kijken. Opa, oma, ma, pa en kids. En groepen vriendinnen die weer eens willen dansen. Twintigers en dertigers weten ons steeds vaker te vinden, maar de grootste groep bezoekers bestaat uit mensen van vijftig tot vierenzestig. Ja, nostalgie. Maar wat is er mis mee om een keertje jeugdherinneringen op te halen? Een leuke avond met topmuziek, gespeeld door topmuzikanten. Wat wil je nog meer?”
Van Wel praat met een enthousiasme over zijn leven. Daarin is Annemarie het belangrijkst. „Ze was van m’n vijftiende tot m’n zeventiende mijn vriendinnetje”, zegt hij. „Ik had de schoolband, zij zong One Day I’ll Fly Away van Randy Crawford. Zoals dat gaat met tieners kwam er een einde aan onze verkering. Dertig jaar later kom ik haar tegen op een reünie. We kijken elkaar aan, en ja, we zijn weer samen. En we gaan in juli trouwen. Ik ben hartstikke gelukkig met Annemarie. En ik ben gelukkig in mijn werk. De wereld van vandaag is nogal hard. Daar moet je je tegen wapenen. Ik doe dat door een show neer te zetten met topmensen. Als dirigent probeer je het talent voor je te stimuleren. Veel meer doe ik niet. Maar wanneer het publiek uit zijn dak gaat, krijg ik ongelofelijke energie. Op die vierkante meter op het podium, veel mooier wordt het niet.”
Het volgende optreden van Discophonic Orchestra vindt plaats op 1 november 2025 in Poppodium Effenaar in Eindhoven. Kaartjes verkrijgbaar via: www.disco.nl
