Bestuursvoorzitter Edzo Doeve nam na twintig jaar afscheid
Hij is een verhalenman en zat als zodanig bij DELA uitstekend op zijn plek. Toen hij binnenkwam, wilde Edzo Doeve de Eindhovense uitvaartverzorger en -verzekeraar meer kleur geven. Verder heeft hij wat met geschiedenis dus DOMUSDELA is zijn haast vanzelfsprekende erfenis aan de stad waarvan hij is gaan houden. Maar wat beschouwt hij als zijn grootste verdienste voor en de waarde van de coöperatie? „De mensen!”
Tekst: Hans Matheeuwsen | Foto’s: Tobias Greve, Freekje Groenemans
We spreken Edo Doeve (67) in de dagen dat hij druk doende is met afscheid nemen als algemeen directeur van DELA. Een dag later zal hij koninklijk worden onderscheiden en benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. De bestuursvoorzitter kreeg een congres aangeboden in zijn geliefde DOMUSDELA met als thema solidariteit. Hij is bewierookt als inspirator en stimulator en op een indrukwekkende manier uitgeluid door het personeel dat een erehaag voor hem vormde. „Prachtig, hartverwarmend. Ik voel zoveel dankbaarheid.”
De liefde is wederzijds. Toen hij twintig jaar geleden binnenwandelde, trof de Eindhovenaar, want zo voelt hij zich inmiddels, een bedrijf aan waar wel eens een frisse wind doorheen mocht waaien. Symbool daarvoor stond wat hem betreft het hoofdkantoor aan de Oude Stadgracht, een typisch product van de zakelijkheid in de jaren zeventig, dat nogal sfeerloos was. De vierkante blok staat er nog steeds, maar het interieur heeft sinds 2003 een totale metamorfose ondergaan. „Ja, dat is wel een beetje symbolisch”, beaamt hij.
Twintig jaar lang was hij de leider van de op één na grootste club van het land, alleen de ANWB heeft meer leden. DELA telt inmiddels 5,5 miljoen verzekerden en dat is bij zijn vertrek een half miljoen meer dan zijn in 2016 uitgesproken ambitie voor 2030. „Heb ik dan mijn missie verwezenlijkt? Enerzijds wel. Anderzijds, als je vervolgens geen nieuws ambities meer hebt, is dat ook niet goed. In die zin is het werk nooit af, Maar het houdt een keer op hè, je moet ook een punt durven zetten. Ik krijg sinds een paar maanden AOW. Ik ben ook gewoon nieuwsgierig naar de volgende levensfase.”
Reis
Zijn voorlopige conclusie is dat hij met DELA meer heeft kunnen bereiken dan hij bij zijn aantreden durfde hopen. Toen hij aan de job begon, was voor hem nog niet helemaal duidelijk hoe de coöperatie in elkaar zat, vertelt hij. Zijn opdracht was de ramen openzetten en de kussens opschudden. Toen hij DELA eenmaal doorgrondde, zag hij alleen maar kansen en mooie vergezichten. Vervolgens is hij twee decennia bezig geweest met het verwezenlijken van die vergezichten „Dat je met andere mensen zo’n reis mag maken, nieuwe dingen ontdekken en verzinnen, is heerlijk. De meeste medewerkers kennen DELA niet zonder mij. Ik denk dat ik iedereen het gevoel heb kunnen geven dat ze ertoe doen én meedoen.”
De medewerkers zijn het kapitaal van het bedrijf, aldus Edzo. „Dat is de grootste waarde van DELA. En dat zij iets met elkaar delen. Beseffen dat de coöperatie iets voorstelt, dat vele kleintjes sterk maken, dat solidariteit van betekenis is en dat onze dienstverlening kracht heeft. Ondanks de hele grote organisatie werken mensen hier met passie en liefde voor hun vak. Met en voor elkaar, voor de leden én de samenleving. En wij kunnen nog zoveel meer betekenen voor de samenleving en onze leden dan alleen het verzekeren en verzorgen van uitvaarten. Denk aan nabestaandenzorg en rouwverwerking. Dat nog meer betekenen voor haar leden is de kern voor de volgende fase van DELA.”
Ondanks de hele grote organisatie werken mensen hier met passie en liefde voor hun vak. Met en voor elkaar
Menselijke maat
Maar betekent zo’n grote organisatie niet vanzelfsprekend op efficiëntie gerichte bedrijfsmatige processen, systemen en protocollen, ook al betreft het bijvoorbeeld zoiets persoonlijks als uitvaartzorg? „Als je uitsluitend focust op efficiency, dan sla je de plank mis. De kunst is dat je een proces inricht waarbinnen mensen ruimte ervaren. Ruimte voor eigen beslissingen, om het werk juist persoonlijker te maken. Alles moet in dienst staan van de wensen van de nabestaanden. De menselijke maat is essentieel. Niet alleen voor de nabestaanden, maar ook voor onszelf. Voor je eigen intrinsieke motivatie, je ontwikkelingsmogelijkheden. Het idee dat je ergens onderdeel van bent, en erbij hoort. Dat je de kracht van de organisatie kunt benutten, van elkaar kunt leren en zó iets voor elkaar kunt betekenen.”
De kracht van de organisatie bleek wat hem betreft uit de manier waarop DELA uit de ‘vingerafdrukaffaire’ van vijf jaar geleden kwam. De aantijging was dat medewerkers vingerafdrukken van overledenen zouden vervalsen. Een beschuldiging die DELA diep in het hart raakte. „Wij vertrouwden op onze integriteit. Tegelijkertijd wisten wij hoe belangrijk het was om de onderste steen boven te krijgen. Als het tegendeel zou worden bewezen, vonden we dat we in de spiegel zouden moeten kijken om ervan te leren. Onafhankelijk en extern onderzoek toonde aan dat er geen enkele aanwijzing kon worden gevonden. Tijdens de tv-uitzending voelde ik me gesteund door al die collega’s die ik vertegenwoordigde. De interne trots en onderlinge saamhorigheid nam voelbaar toe. Net als het vertrouwen dat we er samen altijd sterker uitkomen.”
Zingeving
Het mag geen wonder heten dat Edzo de realisatie van DOMUSDELA als een verdienste beschouwt. Hij heeft actieve belangstelling voor geschiedenis, waarin hij afstudeerde. Zijn nieuwsgierigheid gaat vergezeld van een filosofische kijk op het leven. Dan spreekt een pretentieus project als DOMUSDELA al gauw tot de verbeelding. „Dat vond ik geweldig. Je bedenkt een plan voor behoud en ontwikkeling van Mariënhage. Er was een marktconsultatie waarvoor zo’n dertig partijen zich hadden ingeschreven. Ik ben een verhalenman. Ik heb destijds een gloedvol betoog gehouden voor de paters Augustijnen en de mensen van gemeente. Ik geloofde erin. Ik heb gezegd dat de rest kansloos was.
Wij hadden gewoon een beter verhaal. Omdat het aansloot op hún verhaal. Dat Mariënhage een plek moest blijven voor ontmoeten, vieren en verblijven. Ik vind het een mooi en betekenisvol project. Mensen geloven steeds minder in de kerk als instituut maar zijn daardoor niet minder spiritueel. Ik heb toen ook gezegd: moet je je eens een stad zonder kerken voorstellen, omdat ze allemaal gesloopt zijn. Dat is als een gebit waarin een paar tanden ontbreken. Dat kan niet. Kerken horen bij een stad. Zo voelt dat ook. Die wil je behouden. In essentie worden in DOMSUDELA de belangrijke momenten van het leven gevierd. Dat mag nog wel wat meer uit de verf komen. Daar ga ik nog aan trekken. Want er staat wel iets in de stad, echt iets bijzonders.”
Een stad zonder kerken is als een gebit waarin een paar tanden ontbreken. Dat kan niet. Kerken horen bij een stad. Zo voelt dat ook
Thuis
De historicus in Edzo vindt het ook prachtig dat DELA nog steeds aanwezig is in de stad, van de Tramstraat – waar de uitvaartorganisatie werd opgericht – via DOMUSDELA tot aan de Oude Stadsgracht, een rechte lijn van misschien vijfhonderd meter. „We blijven onze roots trouw. Respect voor de basis en oog voor de toekomst. Je moet nooit bang zijn voor de toekomst, maar er juist onderdeel van zijn. Daar geloof ik in. Dat geldt inmiddels ook voor ons hoofdkantoor aan de Oude stadsgracht. Door DELA ontwikkeld en in 1970 geopend. Sinds de laatste verbouwing dragen de vergaderzalen namen geïnspireerd op mensen die belangrijk zijn geweest voor de ontwikkeling van DELA.
We zijn een internationaal opererende organisatie, maar we zijn trouw aan onze Eindhovense roots. Eindhoven is groot geworden door Philips. De oprichters van DELA waren vooral glasblazers van Philips. Zij kwamen als het ware in opstand tegen hun eigen geestelijk leiders. Al werkten zij bij het ‘protestantse’ Philips, zij waren allemaal katholiek en vonden dat de parochies misbruik maakten van hun monopoliepositie. Zij wilden een waardige uitvaart voor iedereen, ongeacht rang of stand. In die geest hebben zij dat ook voor elkaar gekregen. Mensen van DELA zijn het land ingegaan om DELA groot te maken. Dat past bij Eindhoven, die blik naar buiten en open staan voor mensen van buiten.”
Zelf is Edzo Eindhovenaar geworden. De geboren Harderwijker studeerde in Amsterdam, werkte in het buitenland, woonde met zijn gezin in Hillegom. „Toen ik hier begon was de stad minder dynamisch. De stad kwam net uit de lappenmand. Er is geen causaal verband, maar ik vind dat de stad er nu beter uitziet, hahaha. De transformatie is fascinerend. Begin van het millennium planden we binnen DELA heel bewust een bijeenkomst op Strijp-S. Je moest door de modder lopen naar een betonachtig iets waar het ging gebeuren. Die droom verkondigden wij ook. Ik voel me echt opgenomen. Ik vind het altijd wat aanmatigend om me, als je hier niet geboren bent, Eindhovenaar te noemen maar ik voel me wel zo. Ik voel mij hier thuis.”
Goud
In retrospectief is hij vooral trots op hoezeer bij DELA de mensen in grote saamhorigheid gewerkt hebben aan de ontwikkeling van DELA als coöperatie en als uitvaartorganisatie. In 2018 werd het bedrijf voor het eerst uitgeroepen tot beste werkgever van het land. Onbetaalbaar, noemt Edzo die uitverkiezing. „We hebben altijd interne en externe communicatie met elkaar verbonden, buiten winnen is binnen beginnen. Onze campagnes getuigden daarvan. Dat geldt in het bijzonder voor de campagne ‘Waarom wachten met iets moois zeggen als het ook vandaag kan‘. Al bij het bedenken voelden we: we hebben goud in handen. We hebben er veel prijzen mee gewonnen. Overigens vind ik ook de laatste campagne die nu op tv is heel geslaagd, een campagne met onze eigen mensen in de hoofdrol, waar we veel positieve reacties op krijgen. Erkenning is altijd lekker. Zulke momenten…, wanneer alles op zijn plaats valt. Ontzettend leuk. Dat doen we dan ook met elkaar.”
Leider
Hij ziet om in de wetenschap dat het goed was. De woorden met elkaar vallen veelvuldig. Maar hij was twintig jaar de aanvoerder van de club, wat voor een leider was hij eigenlijk? „Ik denk dat het mij eigenlijk op een natuurlijke wijze is afgegaan. Dat mensen het gevoel hadden: hij is één van ons. Hij neemt ons serieus, geeft iedereen de ruimte en gelooft ergens in. Alles begint met een verhaal, een overtuiging. En dat vertel ik niet op een manier van gij zult en dit moet. Ik denk dat DELA en ik goed bij elkaar gepast hebben. Ik stond altijd aan. Ik voelde verantwoordelijkheid, om er voor de ander te zijn. Ik denk dat iedereen dat ook zo ervaren heeft.”
Was je meer een people manager dan een algemeen directeur? „Ik denk beide. Een CEO kan toch ook een mensenmens zijn? Waarom zou het een het ander uitsluiten? DELA is ook een financieel bedrijf. Het is een verzekeringsmaatschappij, daar moet je verstand van hebben. Dat vereist vakmanschap. Anders had ik dit werk nooit kunnen doen. Je kunt alleen leidinggeven aan een bedrijf als DELA als je begrijpt wat het doet en hoe het financieel in elkaar zit. Ik denk dat DELA in een aantal opzichten het beste in mijzelf naar boven heeft gehaald. DELA is een bedrijf met een ziel. Ik hoefde alleen te zorgen dat de geest uit de fles kwam. De ziel meer kleur, geluid en ambitie geven. Ik voelde mij heel senang bij wat DELA is en wat DELA kan. Het mooiste was om de samenhang te ontdekken en daar met elkaar invulling aan te geven.”
Een CEO kan toch ook een mensenmens zijn? Waarom zou het een het ander uitsluiten?
Sandra Schellekens is de opvolger van Edzo Doeve
Sandra Schellekens (1965) is eind januari officieel geïnstalleerd als bestuursvoorzitter van DELA Groep en algemeen directeur van DELA Nederland. Ze studeerde wiskunde aan de universiteit in Leiden. Al bijna veertien jaar werkt Schellekens bij coöperatie DELA. „Met Sandra is DELA in staat om een zeer deskundig bestuurder te laten doorstromen vanuit de eigen gelederen. Als CEO van DELA België en directeur Uitvaartverzorging binnen DELA Nederland heeft Sandra de nodige bestuurlijke ervaring opgebouwd. Haar ervaring in financiële, IT en economische vraagstukken past goed bij de ontwikkeling en digitale transitie die onze coöperatie doormaakt,” aldus John van der Steen, voorzitter van de raad van commissarissen van coöperatie DELA. „Sandra is met haar ervaring binnen DELA zeer bekend met zowel de uitvaartbranche als het coöperatief businessmodel. We zijn erg verheugd met haar benoeming.”
