Op Steye van Dam valt geen etiket te plakken
„Wat mijn beroep is? Mag ik daar even over nadenken?” Op duizendpoot en Eindhovenaar Steye van Dam (48) is moeilijk een etiket te plakken. Hij is opgeleid aan de Academie voor Drama in de Kanaalstraat. Hij staat op de planken met Pierre Bokma en Victor Löw, maar noem hem liever geen acteur. Is hij dan humorist, of dagvoorzitter? „Tja, nee, of wel? Hokjes passen gewoon niet zo goed bij mij.”
Tekst: Bregje van Dommelen/Textvast | Foto’s: Patrick Meis | Styling van Steye van Dam door Kaïn Men Store Eersel
Steye van Dam staat regelmatig voor een zaal vol ambtenaren die midden in een veranderproces zitten. Hij spreekt voice-overs in voor de opleidingen van GoodHabitz, maar speelt ook in films en commercials. En deze opsomming is lang niet compleet. Aan zijn werkkamer in zijn gezellige huis op het NRE-terrein in Eindhoven is zijn veelzijdigheid goed af te lezen. Een geluiddicht hokje voor de voice-overs, een green screen om filmpjes op te kunnen nemen, muziekinstrumenten, een poster van Prince, boeken én een bolderkar voor zijn twee jongste kinderen. „Kijk, deze tafel kun je tegen de muur klappen. Dan heb je opeens ruimte genoeg”, demonstreert hij. Al vanaf zijn tiende is Eindhoven de thuisbasis van Steye. Met zijn ouders en zus verhuisde hij destijds naar het zuiden. „In Rotterdam, waar we toen woonden, zeiden ze: ‘Eindhoven, wie gaat daar nou heen?’ Maar op een kort uitstapje naar Amsterdam na ben ik hier altijd blijven wonen. En waarom ook niet? Ik woon hier heerlijk en heb geen enkele behoefte aan een andere plek.”
Onterechte Schouderklopjes
Zijn keuze om lekker in Eindhoven te blijven zegt veel over hem. „Amsterdam trekt aan je als je in de acteurswereld zit. Daar is iedereen, en daar is het werk. Maar pfff, die drukte. Dat je altijd overal bij moet zijn, dat leuren met jezelf, dat past gewoon niet bij mij. Ik heb het even geprobeerd toen ik Eindhoven wilde ontvluchten door gedoe in de liefde, maar nee.” Toen hij net klaar was met zijn dramaopleiding voelde hij zich al snel niet lekker bij hoe hij vanuit het ‘wereldje’ naar de echte wereld keek. „Vanuit het repetitielokaal zit je met elkaar op de maatschappij te reflecteren en maak je daar theater over. En dan krijg je applaus en schouderklopjes. Ik voelde me verheven boven de rest van de wereld. Maar het voelde ook onterecht. Wat weet ik nou? Toen ik lezingen en workshops ging geven voor werkende mensen voelde dat meer als de realiteit. En in Eindhoven wonen past daar ook bij.”
Poten zagen
Toch staat hij nu weer op de planken met De Verleiders, een theatergroep die actuele maatschappelijke onderwerpen vlijmscherp behandelt. In de huidige voorstelling Bureau Buitenschot staat hij
met prominente collega’s voor volle zalen. Dit keer nemen ze het wereldje van de consultancy op de korrel. „Dat is geweldig om te doen. De Verleiders zagen echt aan de poten van de macht. En het is een hele eer om met mensen als Pierre Bokma, Tom de Ket en George van Houts op de planken te staan. ”De rode draad in zijn leven, en in zijn werk, is dat Steye altijd nieuwsgierig is naar mensen en ideeën die buiten de gevestigde orde staan. De andere kant.
„Dat was zo heftig in coronatijd. Mensen met een dwarse mening of ongewone vragen werden meteen weggezet als complotdenkers. Ik was juist benieuwd: waarom vind je dat? Ja, sommige mensen hadden bizarre ideeën, maar is dat zo gek als er ook bizarre dingen gebeuren? Misschien hadden ze wel ongelijk; iedereen vergist zich voortdurend. Maar als je met elkaar blijft praten, komt dat vanzelf wel op tafel. Het lastige was dat sommige mensen mij ook gingen zien als complotdenker. Maar ik wilde een brug slaan. Verbinden.” Die dwarse mening werd hem niet altijd in dank afgenomen. Maar hij kwam zo wel in contact met George van Houts, die er eenzelfde levenshouding op na bleek te houden. „We hadden meteen een klik, en later vroeg hij me voor De Verleiders. Dus er is in ieder geval iets goeds uit voortgekomen.”
Precies andersom
In zijn andere werk heeft hij dezelfde benadering. „Ik sta altijd open voor de mogelijkheid dat het ook precies andersom zou kunnen zijn. Mijn hoofd werkt nu eenmaal zo.” Bedrijven en organisaties kunnen hem inhuren als dagvoorzitter en voor lezingen over onder andere polarisatie en motivatie. „Verbinden is het toverwoord. En het is leuker en gemakkelijker dan je denkt. Als je een personage wil spelen dat ver van je af staat, zul je je moeten verdiepen en niet stoppen totdat je die ander helemaal begrijpt. Dat werkt ook zo in het echte leven.
Het lastige was dat sommige mensen mij ook gingen zien als complotdenker
Het zijn wetmatigheden. En ik heb grappige trucs om die ogenschijnlijke kloof te overbruggen. Je lacht je dood tijdens mijn lezingen. Niet zozeer om mij, maar om jezelf.” Als organisaties in een veranderproces zitten, is het uitgangspunt meestal: deze mensen willen niet, we moeten ze motiveren. „Dat draai ik natuurlijk om, ik kijk vanaf de andere kant. Mensen zijn in principe gemoiveerd en nieuwsgierig. Als ze zich gedragen als een zak aardappelen, is er iets aan de hand. Wat demotiveert hen? Daar ga ik naar zoeken. Confronterend, maar ook hilarisch.” Steye vervolgt: „We willen met z’n allen zo graag kunnen zeggen: dat is de boosdoener, het is zijn schuld! Maar die vlieger gaat vanaf nu niet meer op want ik heb nieuws: Ik heb een tuinerwt in een
mooi juwelendoosje. De schuld, staat er op dat doosje. Dus ik heb hem! En ik berg hem goed op. Nu hoeft niemand meer na te denken over wie de schuld heeft.”
Niet dwingend
Of die houding voortkomt uit het gezin waarin hij is opgegroeid? „Dat zou kunnen. Mijn vader heeft op een bepaald moment in zijn leven het roer omgegooid. Hij werd priester in de Christengemeenschap. Dat is een kerk die is opgericht vanuit het gedachtengoed van Rudolf Steiner. Toen zijn we ook naar Brabant verhuisd. De kerk was niet dogmatisch, niet dwingend. Ik heb er mijn fascinatie voor wetmatigheden in het leven aan overgehouden.” Steye kijkt met tevredenheid terug op zijn jeugd, hier in de stad. „Ik ging naar de Vrije School en in mijn vrije tijd struinde ik lekker rond met mijn vrienden Japie en Matthijs. Lekker voetballen bij De Spechten, een paar euro om even een frietje te gaan halen, een Eckartdal-bewoner met Gilles de la Tourette die naar het schoolplein stond te roepen… heerlijk.”
Het grappige is: ik voel me zeker Eindhovenaar, maar geen Brabander, dat gemoedelijke zit niet zo in me
Paradijsvogels
En nu bevalt de stad hem nog steeds. „Eindhoven is enorm verbeterd, al kun je het natuurlijk niet echt een mooie stad noemen. Het grappige is: ik voel me zeker Eindhovenaar, maar geen Brabander, dat gemoedelijke zit niet zo in me. Misschien omdat ik geen zachte g heb, haha! Ik ben van de mensen in Eindhoven gaan houden. Ook van die rare designers achter hun dichtgeknoopte boordjes. Eerst vond ik ze maar stijf. Maar ja, toen ik me met ze ging verbinden, bleken die ontwerpers bijvoorbeeld juist heel flexibel van geest te zijn.”
Ook paradijsvogels als wijlen Arnol Kox en Heintje Bondo geven een stad kleur, vindt hij. „En mijn vriend Piet Bergman, die twee jaar geleden is overleden, was op zijn manier ook een paradijsvogel. We maakten samen shows, deden een programma bij RaRaRadio, experimenteerden met evenementen. Wat een geweldige man was dat, en wat kon hij praten… Bijzin op bijzin, dat ging maar door. Ik mis hem nog elke dag. Iemand met wie je zo’n klik hebt, vind je niet zo snel.” Steye zou best weer projecten in Eindhoven willen doen. „Ik heb wel wat ideeën maar nu Piet er niet meer is, ben ik toch een beetje zoekende. En dat is ook prima. Met Piet was ik in feite ook voortdurend aan het zoeken. In dat opzicht is er dus niet veel veranderd, haha.”
Waar kun je Steye van Dam van kennen?
Steye van Dam speelde in allerlei films (zoals New Kids Nitro, Gio, Circus Noël, Sint, Billy, de korte kerstfilms van Eindhoven365) en tv-series (bijvoorbeeld Noord Zuid, Van God Los, Flikken
Maastricht, Dokter Tinus). Hij staat nu in het theater met De Verleiders. Daarnaast was hij een paar seizoenen reporter in Zondag met Lubach, was hij te zien in commercials, maakt autovlogs
op zijn eigen YouTubekanaal, shows en radioprogramma’s en was spreker bij Omdenken, de ja-maar show. Je kent zijn stem misschien ook van de reclameblokken op de radio, van animatiefilms en series als Kop Op, Olivia het varkentje, Lassie of van de online lessen van Goodhabitz. Daarnaast is hij een bevlogen dagvoorzitter, spreker en presentatiecoach. Hij hangt rond op het NRE-terrein bij Nul Zes. Maar bovenal is hij vader van vijf kinderen.
