Next Nature wil in Evoluon uitgroeien tot nationaal museum
Het Evoluon was ruim dertig jaar gesloten voor het publiek. „Doodzonde”, vindt Koert van Mensvoort. „Zo’n bijzonder gebouw móet een publieksfunctie hebben.” Met zijn Next Nature Network wil hij het Eindhovense icoon nieuw leven inblazen en recht doen aan de oorspronkelijke missie van het gebouw: ‘het verhaal te vertellen hoe de mens met de vruchten van kennis en technologie zijn wereld verandert’. Om dit kracht bij te zetten, zou er om het Evoluon een Toekomst Campus moeten verrijzen.
Tekst: Bart Assies, Hanneke van den Nieuwenhof | Foto’s: René Manders/DCI Media
Iedere Eindhovenaar kent het Evoluon, maar de manier waarop verschilt per generatie: „Vijftig-plussers hebben er vaak heel goede herinneringen aan. Zij denken met nostalgie terug aan het gelijknamige educatieve technologiemuseum dat er van 1966 tot 1989 gevestigd was. Daarna werd het gebouw gebruikt als congres- en evenementencentrum. Maar niet iedereen gaat naar congressen en zakelijke evenementen. Je ziet dus dat veel jongere Eindhovenaren het Evoluon eigenlijk alleen maar van de buitenkant kennen als een onbenaderbare sfinx, achter hoge hekken. Zij hebben er nauwelijks een binding mee. Dat moet veranderen!”
Netwerk
Van Mensvoort (1974) hoort zelf overduidelijk tot de generatie die het Evoluon nog in zijn gloriejaren gekend heeft. Hij vertelt gepassioneerd over het iconische gebouw, waar hij als kind regelmatig te vinden was. De tentoonstellingen over techniek en hoe die in de toekomst zou kunnen worden toegepast, waren een grote inspiratie voor hem. Als tiener ontwierp hij videogames die zelfs in Japan verkocht werden. Na de middelbare school ging hij aan de TU/e informatica studeren, maar hij miste de creatieve component. Om zich breder te oriënteren, schreef hij zich in voor een tweede en zelfs een derde studie. Het werden de kunstacademie in Amsterdam en de studie Filosofie in Utrecht. Van Mensvoort kwam tot het inzicht dat de tegenstelling tussen technologie en natuur niet klopt. „Technologie is geen anti-natuur. Als een vogel een nest bouwt, noem je dat natuur, maar als een mens een huis bouwt, is dat cultuur?
Van die tegenstelling moeten we af. Technologie is onze tweede natuur geworden: Next Nature. Ik vind het belangrijk dat iedereen dat inziet om zo beter met de veranderingen om ons heen om te kunnen gaan.” Om deze problematiek verder te kunnen bestuderen heeft Van Mensvoort vijftien jaar geleden het Next Nature Network opgezet, dat creatieven, denkers, onderwijzers, techneuten en supporters bij elkaar brengt. Het netwerk is onderhand in ruim veertig landen actief met exposities, evenementen, onderwijs en publicaties. „Next Nature is de afgelopen jaren enorm gegroeid, en daarmee kwam de behoefte aan een vaste stek. Het was dan ook niet verwonderlijk dat ik op een goed moment met Lee Foolen en Marc Reijs in contact kwam. Deze Eindhovense vastgoedondernemers hadden in 2019 het Evoluon van Philips gekocht, op voorwaarde dat het een nieuwe bestemming zou krijgen waarin technologie, design, educatie en cultuur centraal zouden staan. De opzet van Next Nature sluit heel mooi aan op de oorspronkelijke functie van het Evoluon: hoe de mens met de vruchten van kennis en technologie haar omgeving verandert. Toen zich de mogelijkheid voordeed om het gebouw te huren, hebben we meteen ja gezegd. Ik vind het een hele eer om betrokken te zijn bij het revitaliseren van dit unieke rijksmonument en zijn omgeving.”
Het gebouw blijft gewoon Evoluon heten en het Next Nature Museum is er gevestigd
Museum
En zo kwam het dat Van Mensvoort op 1 januari 2022 de sleutels van het Evoluon kreeg om er ‘zijn’ Next Nature Museum te beginnen. „Het gebouw blijft gewoon Evoluon heten”, stelt Van Mensvoort gerust. „En het Next Nature Museum is er gevestigd.” Hij legt uit dat het belangrijk is dat de publieksfunctie duidelijk benoemd wordt: zo weet iedereen wat er te doen is. „Het Evoluon is meer dan de helft van zijn bestaan niet voor het publiek toegankelijk geweest, en dat blijft een beetje aan de naam Evoluon kleven, vandaar dat we voor Next Nature Museum gekozen hebben – en natuurlijk ook omdat ons netwerk nu ruim anderhalf decennium bestaat!” Het is een strategie die vruchten afwerpt: sinds deze zomer is het Next Nature Museum aangesloten bij de Museumjaarkaart, en de bezoekersaantallen zijn zeer bevredigend. Van Mensvoort: „Ze overtreffen mijn verwachtingen. Ik geloof dat we nu op zo’n 127.000 bezoekers zitten, en dat in twee jaar! Het mogen er natuurlijk veel meer zijn, maar het valt niet tegen. Tijdens de Dutch Design Week hadden we er zo’n 800 per dag.” De bezoekersaantallen variëren sterk. „Gemiddeld zitten we op zo’n driehonderd bezoekers per dag. Soms veel meer als we bijvoorbeeld een paar scholen op bezoek krijgen, maar soms ook minder als er geen specifieke evenementen georganiseerd zijn. Wat me opvalt is dat de bezoekers vaak lang blijven.”
Het Next Nature Museum biedt dan ook een breed scala aan interessante (deel-)tentoonstellingen, waar een veelvoud aan de toekomst gerelateerde onderwerpen aan bod komt. Van kweekvlees en spacefarming tot een kijkje in de verre toekomst met behulp van een spectaculaire Virtual Reality Tijdmachine waarmee je miljarden jaren vooruit in de tijd kunt reizen. Van Mensvoort: „Grootouders met kleinkinderen vormen een bezoekerscategorie die ik graag mag observeren. Het is leuk om te zien hoe zij samen optrekken, en hoe uiteenlopende generaties genieten van wat hier is te beleven. Het interactieve karakter van de exposities is daarbij heel belangrijk.”
Ambities
Naast de museumfunctie worden er ook congressen en evenementen in het Evoluon georganiseerd. Van Mensvoort: „Die inkomsten dragen bij aan de doelen van de stichting. Nu het museum er is, zie ik dat die evenementen steeds meer een thema hebben dat met het museum te maken heeft.” Het Next Nature Museum heeft voor acht jaar subsidies van het Rijk, de provincie en de gemeente Eindhoven gekregen en er zijn een paar grote sponsors zoals ASML, Brabant C en Brainport Eindhoven. „Next Nature is nu officieel een futurelab, een door het ministerie van OCW gesubsidieerd centrum waar ruimte is voor een toekomstgerichte ontwikkeling van ontwerp en de inzet van design en techniek voor maatschappelijke opgaven.
We willen uitgroeien tot het nationale museum voor de toekomst, en ook dat vergt investeringen – niet in de laatste plaats omdat we zoveel mogelijk high tech in onze exposities willen verwerken. Daarnaast is het Evoluon een duur gebouw om open te houden. De stookkosten zijn enorm en er moet het nodige gerenoveerd worden. Het gebouw is sinds 2018 een rijksmonument, dus er moet heel zorgvuldig mee omgesprongen worden. Zo hebben we kortgeleden driehonderd zonnepanelen geplaatst, maar die moeten dan wel helemaal weggewerkt worden.”
Omgeving
Van Mensvoort noemt het Evoluon ‘de Eiffeltoren van Eindhoven’: „Het is een heel bijzonder gebouw, en over vijfhonderd jaar zal het nog steeds een heel bijzonder gebouw zijn! Daarom is het ook belangrijk dat de omgeving mooi blijft. Gelukkig delen alle betrokkenen die mening: in de gemeenteraad is in het afgelopen najaar veel aandacht besteed aan het bestemmingsplan voor deze locatie.” Voor het park rondom het Evoluon is nu een kader vastgesteld op basis van de plannen van Foolen en Reijs, dat voorziet in de bouw van twee torens op een ‘plint’ waar verschillende maatschappelijke functies in gehuisvest kunnen worden. Doel van het plan is uitdrukkelijk om het Evoluon en zijn omgeving uit, wat in vastgoed termen heet, ‘de kwetsbare hoek’ te tillen. Van Mensvoort heeft wel een voorstel voor de invulling van dat kader: „Een Toekomst Campus. In Eindhoven en omgeving zijn al diverse campussen, zoals de High Tech Campus, de Automotive Campus en de campus van de TU/e. Een Toekomst Campus met het iconische rijksmonument als kloppend hart, zou daar prima bij passen.
Maar dan moet je wel zorgen dat alle activiteiten rond het Evoluon toekomstgericht zijn. Zodra je het park betreedt zie je dat hier aan de toekomst gewerkt wordt. Natuurlijk kunnen daar ook woningen bij, maar zorg dan dat die woningen een link met de toekomst hebben. Iedereen heeft te maken met technische verandering, en het bijzondere van de Brainport is dat die technische verandering ook hier gemaakt wordt. Dat kun je in zo’n Toekomst Campus laten zien! En met zo’n park kun je mensen verbinden. Het is een mooie gelegenheid om iedereen – expats en geboren Eindhovenaren – bij elkaar te brengen. Ik denk dat de stad zoiets nodig heeft!”