Van een mug een olifant maken
In 2015 ben ik als evolutionair psycholoog gepromoveerd op dierlijk gedrag van mensen. Een van mijn stellingen tijdens mijn verdediging in Groningen was: Niets dierlijks is de mens vreemd. Veel van ons automatische gedrag brengt het dierlijke in ons naar boven. Ook zit ons dierlijk gedrag niet zo heel diep onder de oppervlakte van ons zogenaamd geciviliseerde voorkomen. Leuke herkenbare borrelpraat. Ik hou nu eenmaal heel veel van dieren.
Ik denk bijvoorbeeld aan de dinosaurus, de dodo en de mammoet, die al zijn uitgestorven. Mijn pubers noemen mij mammoet, om aan te geven welk perspectief ik nog heb, of eerlijk geschreven: het gebrek eraan. Enfin; ik hou van grote maar ook van kleine dieren, zoals van de bij. De bij wordt met uitsterven bedreigd. Afgelopen zomer zag ik weer minder bijen in de tuin dan in andere jaren. Bijen zijn essentieel voor de biodiversiteit, waar wij als mensen ook van afhankelijk zijn. Het uitsterven van de bij is bedreigend voor onze diersoort.
Of neem bijvoorbeeld de mug. In het najaar blijven er altijd wel wat muggen in huis overwinteren. Irritante diertjes. De zomer is voorbij dus ik hoop altijd dat ze dan ook verdwenen zullen zijn. Niets is echter minder waar. Muggen verschansen zich in mijn slaapkamer om de winter te trotseren. En ’s nachts gaan ze bloeddorstig op zoek naar voeding. Bloed. Mijn bloed. En ze zoomen langs mijn hoofd. Helaas liever langs mijn hoofd dan langs het hoofd van mijn partner.
En toch ben ik blij met de mug. De mug is een voorbeeld voor de mens. Want een hele kleine mug kan heel veel impact maken. Mijn nacht verstoren, terwijl hij/zij o zo klein is. Soms voel ik mij ook heel klein en nietig op deze wereld. Dan denk ik dat ik met mijn gedrag weinig invloed kan uitoefenen op maatschappelijke verandering naar een duurzame, inclusieve en vitale samenleving. Dat wat ik doe helemaal niets uitmaakt.
En dat denken heel veel consumenten ook. Dat als ze goedkope kleding kopen, dat helemaal niets uitmaakt. Dat als ze te veel spullen kopen, dat dit helemaal niets uitmaakt. Dat als ze eten weggooien, dat dit helemaal niets uitmaakt. Dat vaak vliegen niets uitmaakt als alleen zij dat doen.
Think again! Ik geloof in de wet van de grote getallen. Als ik duurzaam gedrag laat zien, en jij ook, en met ons zoveel anderen, dan komen we er wel! Dan werken we samen aan een duurzame, inclusieve en vitale samenleving. Zo kan een mug een olifant worden. 🙂
