In Brabant verblijven momenteel meer dan vijftigduizend arbeids- en/of kennismigranten. De meesten, ongeveer twintigduizend, wonen en werken in Eindhoven en omgeving. ASML is de grootste werkgever en biedt werk aan meer dan zevenduizend kennismigranten. Zij vertegenwoordigen 124 verschillende nationaliteiten. Een klein deel daarvan studeerde aan de Technische Universiteit Eindhoven en bleef in Nederland. ASML is met 43.000 medewerkers momenteel het grootste high-techbedrijf in Europa, waarvan 17.000 werkzaam in de hoofdvesting in Veldhoven.
Tekst: Louis van de Waarsenburg | Foto’s: Elma Ülmü, Kosmos Uitgevers
De anderen werken in meer dan zestig steden in zestien landen. Het bedrijf biedt nogal wat uitdagingen voor de toekomst. Werken zonder deze kennis- of arbeidsmigranten in Nederland is voor ASML en vele andere bedrijven in de regio ondenkbaar. Met een geschatte omzet van 27,6 miljard euro over 2023 (in 2018 was dat 10,9 miljard euro en 24.000 medewerkers) is ASML inmiddels Philips duidelijk gepasseerd, met een huidige omzet van achttien miljard euro en 70.000 medewerkers waarvan tienduizend in Nederland. Natuurlijk hebben deze buitenlandse medewerkers ook een grote invloed op de horeca-activiteiten in Eindhoven en omgeving. Steeds vaker is het bedienend personeel Engels sprekend. In de horecasector zijn momenteel veel Spaanse, Portugese en Italiaanse koks werkzaam. Het is daarnaast onrustig in de horeca.
De corona-lockdowns hebben veel pijn gedaan en de naweeën daarvan zijn nog steeds te merken, hoewel vaak verborgen. Diverse gelegenheden zijn reeds failliet gegaan omdat onder andere achterstallige belasting binnen vijf jaar terug betaalt moet worden, wat bij sommigen niet lukt of gaat lukken. De prijzen van de huren, lonen, energie en producten zijn tevens dramatisch gestegen. Het probleem is dat de prijzen niet in evenredigheid stijgen en doorberekend (kunnen) worden naar de consument. Een tapbiertje zou Koreaanse anders momenteel minstens vijf euro moeten kosten.
Ondanks dit alles starten er toch vele nieuwe, vaak kleine bedrijven. Zij hebben geen negatief kostenverleden of andere schulden. Een veelvoud aan nieuwe kleine restaurants is de laatste maanden hoofdzakelijk in het centrum van Eindhoven gestart. Er is een duidelijk nieuwe culinaire expansiedrift van restaurants met een Aziatische inslag in het bijzonder. In de laatste maanden is de Koreaanse keuken in het Eindhovense sterk uitgebreid. Natuurlijk zijn er de bekende Chinese, Indonesische of Japanse restaurants met de voor Nederland bekende Babi Pangang of Foe Yung Hai (heeft overigens niets met de Chinese of Indonesische keuken te maken) en het afhaalloket. Aanvullingen daarop werden de laatste jaren voornamelijk vertegenwoordigd door wok- en sushirestaurants.
Korean Food Momenteel komt de Koreaanse keuken sterk opzetten. Deze keuken is van origine pittig van smaak. De Nederlands/Koreaanse variant is aangepast en door de verschillende buitenlandse invloeden een fusion keuken geworden, wat milder, minder zuur en beperkt is in het aanbod betreffende de originele gerechten, vaak aangevuld met kant en klare basisproducten. De Koreaanse keuken is rijst met verschillende soorten groenten, vis, kip en vlees. Het wordt vaak uitgeserveerd aan een tafel met ingebouwde barbecue. De verschillende bakjes met groenten zijn zeer fijngesneden, met andere woorden alles is tevoren mise en place voorbewerkt in de keuken. Het voordeel is minder koks en minder medewerkers in de bediening. Een gedekte tafel bestaat uit diverse kleine gerechten. De meeste Koreanen eten overigens rijst met een lepel en de overige gerechten met de bekende stokjes.
Het bekendste gerecht dat nooit mag ontbreken op tafel is het nationale Koreaanse kimchi. Zonder is de tafel niet compleet, echter op voorwaarde dat deze ‘zelf’ is gemaakt. Het is waarschijnlijk het oudste Koreaanse gerecht, traditioneel pittig en zuur. In Korea gebruikt men azijn, in Nederland is de smaak iets aangepast naar zoetzuur. Het rijpingsproces vergt nogal wat tijd, denk hierbij aan het maken van onze zuurkool. Vooral de Zuid-Koreaanse kennismigranten hebben aan deze culinaire aanvulling bijgedragen. Daarnaast blijkt dat de jong volwassenen het een aangename aanvulling vinden op het reeds ruime Eindhovense horeca-aanbod.
Diverse andere reeds bestaande Aziatische restaurants springen hierop in. De Mood-restaurants (www.mood.nl) hebben ook enkele Koreaanse gerechten op de kaart staan. Waaronder de bekende Mood Korean Beef. Een uitzondering is ook het Chinees restaurant Hung Ying (www. hungying.nl) aan de Frederiklaan 199, waar veel Koreaanse expats komen. De van origine Chinese koks aldaar maken zelf de Kimchi en diverse andere verse gerechten waaronder Topokki (pittige/zoete rijstcake-sticks) en Guobaorou (krokant zoetzuur varkensvlees).
Hung Ying is van oudsher bekend in Eindhoven en de regio om zijn betaalbare dagverse Aziatische schotels en soepen tijdens de lunch. De verwachting is dat, zoals in de randstad, ook de Viëtnamese keuken zijn intrede zal doen in Eindhoven. De Viëtnamese witte rijst met zwarte peper wordt als beste ter wereld beoordeeld. De nationale vissaus is een aparte beleving en een smaak explosie, vijf jaar gerijpt en de ideale combinatie van vis, groenten en vlees. Ook de Viëtnamese soep Pho, bestaande uit rijstnoedels, vlees en kruiden zijn bij velen een geliefd gerecht. Verder worden er zoals bekend in de Aziatische keuken veel groentegerechten geserveerd. Benieuwd wanneer deze hier gaan starten. Door de diverse groentegerechten is de Aziatische keuken een welkome aanvulling voor de vegetariërs onder ons.
Simply Asian Eind 2023 heeft chef-kok Eveline Wu, bekend van 24 Kitchen en als eigenaresse van de diverse Moodrestaurants in Eindhoven een interessant boek op de markt gebracht, met diverse gerechten uit verschillende Aziatische landen. ‘Simply Asian’, de lekkerste Aziatische gerechten om thuis te maken. Het sluit prima aan op de nieuwe trend. Ze geeft op een eenvoudige wijze uitleg over gerechten uit China, Japan, Thailand, Viëtnam en Korea. Het zijn ook de landen die ze gaat bezoeken voor opnames voor 24 Kitchen, die komend jaar worden uitgezonden. Het is een boek wat niet mag ontbreken in de bibliotheek van de amateur kok. De ingrediënten zijn voor een groot deel verkrijgbaar in de bekende Eindhovense toko’s. Vraag daar advies want de tekst op de verpakking is meestal voor ons onleesbaar oftewel onduidelijk. Mijn ervaring is dat behulpzaam personeel aanwezig is.