Er was nog geen klein podium voor kamermuziek, constateerde muziekjournalist Marjolijn Sengers tien jaar geleden. Een leemte in het brede aanbod klassieke muziek in Eindhoven die maar eens opgevuld moest worden – vond ze. Podium Klassiek Eindhoven voorziet in de behoefte aan klassieke kamermuziek in een intieme setting. Met veertien goed bezette concerten per seizoen heeft het zijn bestaansrecht inmiddels ruimschoots bewezen.
Tekst: Bart Assies | Foto’s: Kees Martens/DCI Media
Marjolijn Sengers (68) lacht: „Podium Klassiek Eindhoven héét dan wel ‘Podium’, maar bij de concerten gebruiken we nóóit een fysiek podium. Een podium schept afstand, terwijl wij juist intimiteit nastreven.” Ze staat in de kapel van Domusdela, waar de concerten sinds 2023 plaatsvinden en gebaart hoe de opstelling er tijdens een concert uitziet. „Kijk, de musici komen hier in het midden, onder dit roosvenster, en dan zetten we de stoelen er in een kring omheen. Ze zitten dus niet bij het altaar op een podium. Het gaat om nabijheid, dat vind ik belangrijk. Toeschouwers en musici zitten heel dicht bij elkaar, zodat iedereen alles kan zien en horen. Ze gaan tijdens het concert een verbinding aan; ze concentreren zich samen intensief op de muziek. Het is heel intiem. Met een dergelijke nabijheid kan je iets ervaren wat je ziel beroert.”
Spanningsboog
Om de concentratie verder te versterken, worden de concerten niet onderbroken door een pauze. De spanningsboog die zo opgebouwd wordt, is volgens Sengers de kracht van haar concerten. Met hun nadruk op nabijheid en intimiteit onderscheiden ze zich van de concerten in het Muziekgebouw en in de Catharinakerk. „Ook heel mooie concerten, maar in een veel grotere ruimte, voor een veel groter publiek en met een heel andere opzet”, aldus Sengers. „Bij onze concerten kunnen maximaal zo’n 120 mensen aanwezig zijn.”
Jan Post (79), voorzitter van de ondersteunende stichting, onderschrijft dit. „Toen ik met mijn vrouw naar een van de eerste concerten van Podium Klassiek Eindhoven ging, zei ik na afloop tegen haar: ‘Wow, wat een beleving! Zoiets heb ik hier in Eindhoven niet eerder meegemaakt. Dit is echt een gat in de markt’. Dat was in 2014. De concerten werden toen nog gegeven in een mooi klein zaaltje in de Oude Rechtbank aan het Stratumseind, onder de naam ‘Stratumseind Klassiek’. De combinatie van laagdrempelige klassieke kamermuziek met een populair uitgaanscentrum had iets uitdagends. Je verwacht daar niet zo snel prachtige, intieme, kamerconcerten.” Sengers vult aan: „Het was een leuke locatie, maar die werd al snel te klein. In 2017 zijn we verhuisd naar de grote zaal in De Kazerne, en in 2023 naar Domusdela. Bij de verhuizing naar De Kazerne hebben we onze naam veranderd in Podium Klassiek Eindhoven.”
Programmering
Podium Klassiek Eindhoven is een initiatief van Sengers en Jan van Bree, muziekliefhebber uit Waalre. Van Bree nam in 2018 afscheid. De programmering lag vanaf het begin in handen van Sengers. „Ik heb conservatorium viool gedaan, maar ben al snel gaan werken als muziekjournalist/recensent voor Eindhovens Dagblad en Brabants Dagblad en voor diverse tijdschriften waaronder Luister. Zodoende had ik al enige bekendheid onder musici toen ik met Podium Klassiek Eindhoven begon en dat heeft geholpen. In die eerste jaren was het natuurlijk aftasten, maar naarmate Podium Klassiek Eindhoven meer naamsbekendheid kreeg, waren er steeds meer bekende musici bereid om bij ons op te treden. Tegenwoordig word ik door hén benaderd; ik hoef er bij wijze van spreken zelf nauwelijks meer op uit om kwaliteit binnen te halen.”
Sengers heeft uitgesproken ideeën over de programmering. „Gevarieerd en verrassend, met een focus op klassieke muziek. Ik volg mijn eigen voorkeuren en word daarbij gelukkig gesteund door het bestuur.” Nu Podium Klassiek Eindhoven een gevestigde naam is, kan Sengers ook gedurfder programmeren. „Het is sowieso een voordeel van kleinere podia dat je iets nieuws een kans kan geven. Neem bijvoorbeeld Quirine Viersen en Vincent van Amsterdam. Zij brengen in december de gambasonates van Bach, maar dan op cello en accordeon.”
Sengers maakt bij de programmering geen gebruik van impresario’s. Ze wil graag benadrukken dat de optredende musici adequaat betaald worden: „Dat vind ik heel belangrijk, zeker in deze tijden waarin de culturele sector toch al onder druk staat. Tegelijkertijd lukt het ons om de toegangsprijzen laag te houden, zodat onze concerten voor iedereen toegankelijk blijven.” „En dat allemaal zonder subsidies,” vult Post aan, „we kunnen onszelf, met behulp van een handvol genereuze sponsors, financieel kan volgens beiden alleen maar in teamverband. Sengers: „Er komt vooral buiten de muziek om, een hoop bij kijken. We hebben, inclusief een actief bestuur, een topteam van twaalf vrijwilligers, die mede verantwoordelijk zijn voor de gastvrijheid die ons publiek en, niet te vergeten, de musici ervaren.”
De concerten worden door Sengers in- en uitgeleid. „Ik geef altijd een kleine toelichting op het programma. Ik merk dat musici het erg waarderen om over hun muziek te kunnen praten. Na afloop van het concert blijven ze vaak nog iets drinken. Brasserie Rita is daar natuurlijk een uitgelezen locatie voor. Om die reden wijken we ook niet af van onze vaste tijd: onze concerten zijn altijd op zondagmiddag van 14 tot 15 uur, dan heeft iedereen tijd om ontspannen van het concert te genieten en hoeft niemand zich te haasten om weer naar huis te gaan. Bezoekers kunnen ook een ticket kopen in combinatie met een lunch in de Brasserie.”
Jongeren
Eens in het seizoen wordt een concert gegeven door studenten van de Academie Muzikaal Talent, een opleiding voor getalenteerde jonge musici tot 18 jaar. Post: „Zij spelen een programma vol muziek die hen na aan het hart ligt. Vorig jaar juni was deze club ook bij ons. De kwaliteit was verbluffend hoog. Een veelgehoorde verzuchting was: en dan moeten ze nog aan het conservatorium beginnen!” Sengers: „Waar elk podium mee te kampen heeft, en wij dus ook, is dat er steeds meer zeer getalenteerde jonge musici komen, maar dat het publiek steeds ouder wordt. Die discrepantie houdt mij bezig, maar ik denk niet dat we, om jongeren te trekken, onze programmering aan zou moeten passen – dan verloochenen we onszelf. Kamermuziek blijft kamermuziek, met al haar specifieke, intieme eigenschappen.”
Post heeft wel een idee hoe je klassieke muziek bij jongeren onder de aandacht zou kunnen brengen: „Zou het niet mooi zijn om jong talent te laten concerteren voor leeftijdgenoten? Dat bijvoorbeeld schoolklassen naar zo’n concert van de Academie Muzikaal Talent kunnen gaan? Ik denk dat het voor jongeren heel inspirerend kan zijn. Misschien niet direct om zelf ook een instrument te gaan bespelen, maar wel om zich voor klassieke muziek te gaan interesseren.” Wellicht een mooi initiatief voor komende jaren, maar wat het nieuwe seizoen betreft: Podium Klassiek Eindhoven levert met ruim een dozijn fraaie concerten voor de boeg al een mooie bijdrage aan het culturele leven in de Brainportregio!
