Rob Haantjes schrijft geschiedenis met trilogie over Eindhoven en Brabant
Waarom is Eindhoven Eindhoven? Ooit over nagedacht? Door onze verbeelding. Wij moeten onze verbeelding gebruiken om te kunnen bedenken hoe de stad er een eeuw geleden uitzag. Laat staan langer geleden. Dezelfde verbeelding gebruiken we als inspiratie voor het realiseren van onze toekomst. Meer weten? Lees De Ramaika van Eindhovenaar Rob Haantjes. Een fantasieverhaal dat is verankerd in de geschiedenis van de stad.
Tekst: Hans Matheeuwsen | Foto’s: Eddie Mol
”Je verbeelding gebruiken om iets te creëren dat nog niet bestaat, is een kracht van deze regio. Dat heeft mij altijd gefascineerd. Voorbeelden te over: de ontwikkeling van Philips en ASML bijvoorbeeld. Ik heb in mijn leven overal gewerkt, ook in het buitenland, maar ik ben altijd in Eindhoven blijven wonen. Mensen vroegen me wel eens wat ik in Eindhoven te zoeken had? Mijn antwoord was altijd hetzelfde: Eindhoven zet mij aan om aan de bak te gaan. Eindhoven zegt op elke hoek van de straat tegen mij: ‘Als je iets van je leven wil maken, moet je zelf aan de gang’. Dat spreekt mij enorm aan in Eindhoven.”
De Ramaika, een verzonnen verhaal over Eindhoven in de Middeleeuwen
Rob Haantjes is auteur van De Ramaika, een verzonnen verhaal over Eindhoven in de Middeleeuwen dat is gebaseerd op historische feiten. Een droomwereld ‘voor het kínd in ons allemaal’.
Wie meer wil weten over de Middeleeuwse geschiedenis van de stad en nieuwsgierig is naar Rob’s grenzeloze fantasie kan De Ramaika rustig ter hand nemen. Daar komt bij dat hij onze samenleving ook nog eens een spiegel voorhoudt en levenslessen biedt. Wie het verhaal wil beleven, kan ook, door deelname aan Rob’s rondleidingen.
Vonk
Rob is in het dagelijkse leven coach van Dames 1 van (top)hockeyclub Oranje-Rood. Waar het woord Ramaika vandaan komt, weet hij niet. Al toen hij tien jaar was, noemde hij zijn speelwereld op zolder De Ramaika. Toen in de loop der jaren het verhaal ontstond, en het idee vorm kreeg om een boek hierover te schrijven, wist hij dat het zo moest gaan heten. Het past binnen het plaatje van magie in en rond Eindhoven dat hij schetst. Want er gebeuren hier bijzondere dingen, zoveel is zeker, zegt hij raadselachtig.
Waar dan? In Gennep, zegt Rob. „Het is begonnen toen mijn kinderen klein waren”, vertelt hij. „Ik heb drie kinderen, twee dochters en een zoon. Toen mijn kinderen op de lagere school zaten, vertelde ik verhaaltjes voor het slapen gaan. Die speelden zich af in het veertiende eeuwse Gennep, en gingen over een familie die werd getroffen door een vloek. Die vloek, De Ramaika, had te maken met een andere wereld die de Wanderwerelt heet. Mijn kinderen vonden dat geweldig. Zij maakten tekeningen en we wandelden op vrije middagen door de Genneper Parken, waar de vertelling zich afspeelde. Ik heb alles wat in mijn hoofd zat verzameld en opgeschreven. Dat werd in 2020 de vonk die tot meer zou leiden.”
Rob ging helemaal los met schrijven – „Dat vind ik leuk; ik bleef maar schrijven” – en pende uiteindelijk een manuscript van zeshonderd pagina’s bij elkaar. Hij werkte toen nog in België voor de nationale hockeybond als performance manager. Corona bood hem volop de gelegenheid om de geboden tijd, vanwege verplicht thuiszitten, te gebruiken om De Ramaika inhoud te geven, inclusief research. Hij wist ook dat hij het boek, dat een trilogie wordt, zelf wilde uitgeven. Dochter Peppe illustreerde het verhaal, samen met Edo Beurskens die ook werkt voor het Prehistorisch Dorp, aldus Rob: „De gezamenlijke creativiteit liep naadloos in elkaar over.”
Genoppe
In het verhaal zijn fictie en non-fictie door elkaar geweven, wat tegenwoordig populair is als genre. „Ik heb nu een aantal wandelingen gedaan en het is een uitdaging voor mensen om te kijken wat wel klopt en wat niet. Ik heb mij vrij intensief ingelezen in de geschiedenis van hertogdom Brabant, met name in die van de veertiende tot en met de zeventiende eeuw”, legt Rob de betrouwbaarheid van de non-fictie in zijn boek uit.
„Want ik wilde wel dat mijn vertelling echt verankerd is in de geschiedenis. Als ik begin over een hertog of een oorlog dan moet het wel kloppen. Er is ongelofelijk veel gebeurd hier ten tijde van hertogdom Brabant. Door oorlogen, erfopvolgingen en huwelijksovereenkomsten werden koninkrijken, graafschappen en hertogdommen doorgegeven en weer van de hand gedaan. Eigenlijk was de hele Europese landkaart in die tijd één grote lappendeken.”
Er is ongelofelijk veel gebeurd hier ten tijde van hertogdom Brabant
Wanneer hij de deelnemers aan zijn wandeltochten vraagt wat ze weten van de Middeleeuwse geschiedenis van Eindhoven dan is dat heel weinig tot niets, weet Rob. „Zelf heb ik een Middeleeuwen fetisj. Als er ergens een kasteel op een berg staat, moet ik daar naartoe. Ik vind dit gedeelte van de historie van Eindhoven erg interessant omdat er weinig over te vinden is en er veel is gebeurd om te onderzoeken. Stadsarcheoloog Nico Arts heeft geweldig werk verricht. Dus er is een goede basis om een beeld te schetsen. Er stond een kasteel in Eindhoven, Die Haghe, dat is omgebouwd tot een klooster. Mijn verhaal speelt zich voornamelijk af in Genoppe. Dat is afgeleid van het woord Gennep wat letterlijk een plaats tussen water is, in dit geval de Dommel en de Tongelreep. Het water rondom Eindhoven had toen meer invloed op de infrastructuur dan nu. Er was veel broek- en moerasland. Je kon moeilijk om de stad heen reizen zonder de hoofdwegen te gebruiken. Deze handelswegen waren niet erg veilig. Mensen bouwden hun huizen op hoger gelegen plaatsen zoals dekzandruggen. De Kleine en de Grote Berg heten niet voor niets zo. De Hoogstraat ligt letterlijk hoger dan de rest.”
Hij vraagt of ik weet waarom er nooit huizen zijn gebouwd in groengebied Gennep? Ik moet hem het antwoord schuldig blijven. „Gennep is een magische plek die toegang geeft tot een andere dimensie”, antwoordt Rob met een stalen gezicht.
„Deze plek wordt beschermd door een tovenaar. De opening heet een Loch. Onze dimensie heet de Alderwerelt en de andere dimensie Wanderwerelt. De tovenaar is een dienaar van Pan, de god van de natuur. De natuur bestaat uit het evenwicht tussen licht en donker, leven en dood. Deze balans wordt gevormd door de Alderwereldt, de Wanderwerelt en het Loch. Vijf torenaars, portaalbewakers, zorgen ervoor dat het evenwicht wordt gehandhaafd. Zij halen hun kracht uit het volledige gebruik van één zintuig.”
Energie
We zijn duidelijk in Rob’s droomwereld beland. Rob grijnst: „Dat zullen we nooit weten, hahaha. Laten we het in het midden houden…” Is hij speciaal begeesterd, vraag ik, om het woord spiritueel te vermijden.
„Het is allemaal voortgekomen uit het enthousiasme van mijn kinderen. Het ging vaak over wezentjes en wat zij doen: de Pizels. Zij hebben een hekel aan de Ickerik. Dan begrijp jij wel wat ik bedoel. Sommige karakters in het boek zijn een weerslag van menselijke eigenschappen. Mijn kinderen waren als de dood voor de Pizels. En je moest vooral geen Ickerik zijn. Ze vonden het heel spannend om hier door de omgeving te lopen… In het hockey gebruik ik veel het woord energie. Dat is het leuke aan werken in de sport. Ik vind het geweldig om te zien dat één plus één vijftien kan zijn. Twee of drie keer zo goed kunnen zijn dan op papier heeft mij altijd gefascineerd. Ben ik dan spiritueel? Ik praat over energie of energieniveau. Ik ben altijd op zoek naar de energie. Naar de meerwaarde. Dat mag je spiritueel noemen.”
Twee of drie keer zo goed kunnen zijn dan op papier heeft mij altijd gefascineerd
Alle energie moet uiteindelijk worden gevangen in een trilogie, verklaart Rob. Hij vindt deel twee, dat in november uitkomt, veel beter geschreven dan het eerste deel. „Ik heb als beginnend schrijver fouten gemaakt. Bijvoorbeeld door de eindredactie zelf te willen doen. Dat was onverstandig, want je kunt geen eindredactie over je eigen werk doen. Dat heb ik geleerd. Ik denk sowieso dat het nieuwe boek qua structuur en inhoud sterker is dan het eerste deel.”
Speurtocht
Voor Rob ligt de vreugde niet alleen in het schrijven van het boek maar vooral ook in het beleven van het verhaal. Hij werkt samen met Magic Trailz aan digitale speurtocht voor kinderen door Gennep. Hier gaan ze op zoek naar benodigheden voor het ‘schaffen van goud’, een onderdeel uit het boek. Hij geeft ook spreekbeurten op basisscholen. Kinderen reageren goed op het verhaal en kunnen er ook nog wat wijzer van worden.
Met het oog op alle internationals in de omgeving zou hij de boeken graag in het Engels willen (laten) vertalen; de rondleidingen doet hij ook gemakkelijk in het Engels. Rob is van oorsprong leraar Engels, verklaart hij. „Er zijn veel expats die graag het groen van de stad opzoeken in hun vrije tijd. De Ramaika zou ze meer inzicht kunnen geven in het verleden van de stad. Laat ik het zo zeggen: als je van een Tolkien-achtig verhaal houdt en wil weten hoe Brabant eruit zag in de Middeleeuwen dan zal De Ramaika je veel leesplezier bezorgen.”