Op 16 oktober verwelkomde Eindhoven zijn 250.000ste inwoner. De stad groeit gemiddeld met bijna 3000 mensen per jaar – sneller dan welke andere Brabantse gemeente ook. Die expansie hangt nauw samen met de economische kracht van Brainport, maar roept ook prangende vragen op over scholen, huizen en voorzieningen. “We moeten zorgen dat iedereen hier prettig kan wonen, werken en meedoen,” aldus burgemeester Jeroen Dijsselbloem.
Van 200.000 naar 250.000 in 26 jaar
De symbolische grens van een kwart miljoen inwoners markeert een opmerkelijke fase in de geschiedenis van Eindhoven. In 1995 telde de stad nog 196.963 inwoners, het dieptepunt in de beschikbare demografische data. In 1999 bereikte de stad de 200.000, zeventien jaar later volgde de 225.000ste inwoner, en nu dus de 250.000ste.
De groei is niet gelijkmatig verdeeld over de jaren. Het gemiddelde verschil per jaar over de hele periode van 1995 tot en met 2025 was 1.736 inwoners, maar recent versnelde het tempo aanzienlijk. Het afgelopen jaar groeide Eindhoven met bijna 3000 inwoners, vooral door buitenlandse migratie.
Die internationale dimensie is kenmerkend voor de moderne identiteit van Eindhoven. Internationale studenten, arbeidsmigranten en kenniswerkers zijn verantwoordelijk voor een belangrijk deel van de recente aanwas. Naast vestiging vanuit andere Nederlandse plaatsen zorgt deze instroom voor een steeds diverser bevolkingsbestand.
Brainport als magneet
De demografische ontwikkeling is onlosmakelijk verbonden met Brainport Eindhoven, de techregio die internationaal naam maakt met halfgeleiders, hightech en innovatie. Sinds 2000 is het aantal inwoners van Eindhoven met circa 30.000 gegroeid, een stijging van 15 procent – waar Nederland als geheel in diezelfde periode met 9 procent groeide.
Die economische motor draait op volle toeren. In 2017 groeide de economie van Eindhoven en omgeving met 4,9 procent, het sterkst van alle Nederlandse regio’s. De transitie van traditionele maakindustrie naar hightech en design blijkt een succesformule voor werkgelegenheid op alle niveaus.
Het meest concrete bewijs van die aantrekkingskracht is de geplande uitbreiding van ASML, Europa’s grootste technologiebedrijf. De chipfabrikant wil uitbreiden op de Brainport Industries Campus, met capaciteit voor ongeveer 20.000 nieuwe arbeidsplaatsen. Dat aantal overtreft de volledige jaarlijkse bevolkingsgroei van de stad ruimschoots.
De keerzijde van succes
Groei brengt uitdagingen met zich mee. Bij de ontwikkelingen moeten inwoners zich afvragen: kan mijn kind naar school? Heb ik een huis? Kan ik naar mijn werk komen? En kan ik nog bij een huisarts en een tandarts terecht?
Om deze vragen te beantwoorden ontwikkelde Eindhoven het afgelopen anderhalf jaar een rekenmodel dat doorrekent welke voorzieningen nodig zijn voor verdere groei. De belangrijkste conclusie volgens wethouder Stijn Steenbakkers: “Het past. Er is bij de ontwikkelingen van gebieden meer ruimte ingepland, dan we volgens de nieuwe berekeningen nodig hebben.”
Toch blijft voorzichtigheid geboden. Het model vraagt om constante bijsturing, afhankelijk van hoe snel bedrijven groeien en welk type mensen zich vestigt – met of zonder kinderen, tijdelijk of permanent. Ook de energievoorziening vormt een belangrijk aandachtspunt in een regio waar het elektriciteitsnet nu al onder druk staat.
De weg naar 300.000
De prognose is dat Eindhoven in 2040 ongeveer 300.000 inwoners zal tellen. Die voorspelling lijkt realistisch gezien het huidige groeitempo, maar vergt forse investeringen. Project Beethoven, het pakket waarmee Nederland techbedrijven als ASML in de regio wil houden, omvat investeringen van 2,51 miljard euro voor woningbouw, infrastructuur en talentontwikkeling.
De stad staat voor de uitdaging om te groeien zonder zijn leefbaarheid te verliezen. Burgemeester Dijsselbloem verwoordt het zo: “Het bereiken van 250.000 inwoners laat zien dat Eindhoven aantrekkelijk is voor veel mensen uit binnen- en buitenland. Die groei biedt kansen voor de stad, maar vraagt ook dat we vooruit blijven kijken.”
Balans tussen welvaart en welzijn
Wethouder Steenbakkers noemt de ontwikkelingen rond ASML “misschien wel het belangrijkste en meest ingrijpende besluit van de afgelopen jaren” dat kansen biedt voor welvaart en welzijn van toekomstige generaties. Hij benadrukt dat dit “in balans moet gebeuren, zodat iedereen profiteert van deze ontwikkeling.”
Die balans is cruciaal. Een stad die groeit met 3000 inwoners per jaar, binnenkort mogelijk aangevuld met 20.000 ASML-medewerkers, moet niet alleen huizen en kantoren bouwen. Scholen, zorg, groen, cultuur en sociale cohesie verdienen evenveel aandacht als de economische motor die de groei voedt.
Eindhoven heeft in zijn geschiedenis vaker bewezen met transformaties om te kunnen gaan – van textiel naar elektronica, van Philips-stad naar innovatie-ecosysteem. De komende jaren wordt duidelijk of de Lichtstad ook de groei naar 300.000 inwoners succesvol kan managen, zonder de leefbaarheid uit het oog te verliezen die de stad juist zo aantrekkelijk maakt.
