Tijdens de opening van de Graduation Show van Design Academy Eindhoven zijn zaterdag de jaarlijkse Gijs Bakker-, René Smeets- en Melkweg-Awards uitgereikt. De drie prijzen belonen uitzonderlijk afstudeerwerk dat niet alleen esthetisch overtuigt, maar ook maatschappelijk iets teweegbrengt. Dit jaar gingen de hoofdprijzen naar Ze Qiu, Karin Pinto en Anna Zoe Hamm, elk met een eigen perspectief op hoe ontwerp de wereld kan bevragen, verbinden of ontregelen.
Gijs Bakker Award
Met Who Stole the Sky? onderzoekt masterstudent Ze Qiu (Critical Inquiry Lab) hoe politieke macht schuil kan gaan achter verhalen over milieubescherming. In de Chinese regio Binnen-Mongolië worden herders onder het mom van natuurherstel gedwongen hun land te verlaten. Qiu legt in haar film bloot hoe die ‘groene’ retoriek vaak imperialistische trekken vertoont.
De jury prees de gelaagde manier waarop ze veldonderzoek, interviews en online beelden verweeft tot een poëtische maar indringende aanklacht. “Affective storytelling,” noemden ze het: betrokken, kwetsbaar en scherp tegelijk. Who Stole the Sky? laat zien dat designonderzoek ook filmisch kan zijn en dat empathie en kritiek elkaar niet uitsluiten, maar juist versterken.
René Smeets Award
De René Smeets Award ging dit jaar naar bachelor Karin Pinto voor Bruno, een communicatie- en radiotoestel voor mensen met dementie. Het apparaat is geïnspireerd op haar vader, een liefhebber van radio’s bij wie muziek de laatste brug naar herkenning bleef. Met één grote knop en een eenvoudig ontwerp herstelt Bruno de autonomie van gebruikers, terwijl naasten via een app berichten en playlists kunnen delen.
Wat begon als een persoonlijk verhaal groeide uit tot een doordacht zorgontwerp, ontwikkeld in samenspraak met mantelzorgers en zorginstellingen. De jury loofde de precisie en empathie waarmee Pinto complexe emoties vertaalde naar een tastbaar, toepasbaar product. Bruno is geen gadget, maar een uitnodiging om contact te houden, ook als taal dat niet meer toelaat.
Melkweg Award
Anna Zoe Hamm won de Melkweg-Award met Tenderlymilitant.exe: A Weapon Armoury for the Queer-Feminist Counter Apocalypse. Haar werk verzamelt sculpturen en performances rond een eenvoudig symbool: de bezem. Hamm transformeert dat huishoudelijke object tot teken van verzet én verbinding. Elke bezem staat voor een plantaardig mechanisme van verdediging, gebaseerd op de veerkracht van de natuur. De kracht van het project ligt in de combinatie van intellect en verbeelding. Hamm beweegt tussen queer- en feministische theorie, ambacht en performancekunst, zonder dat het belerend wordt. De jury roemde haar uitzonderlijke coherentie en vakmanschap: een werk dat niet schreeuwt, maar zacht ontregelt.
Een generatie met meer dan vormgevoel
De Graduation Show 2025, te zien van 18 tot 26 oktober in Microstad Eindhoven, laat zien dat ontwerpers van nu niet vooral mooie dingen maken, maar urgente vragen stellen. Of het nu gaat om klimaatpolitiek, dementiezorg of feministische weerbaarheid: deze lichting studenten toont dat design net zo goed een onderzoeksinstrument is als een esthetische discipline. Voor wie denkt dat ontwerp enkel om vorm gaat, biedt de Design Academy dit jaar een overtuigend tegenvoorbeeld. Hier wordt design een manier van kijken.
